Dünyanın fani olduğunu, dünya malının dünyada kaldığını hatırlatan bir yer Topkapı Sarayı. Altın zümrüt kaplı tahtlar yerli yerinde dursa da sahipleri çoktan göçüp gitmiş.
Yerli turistlerin en çok da Sultan Süleyman’la özdeşleştirdiği sarayın tanıtımında bir zamanların kült dizisi Muhteşem Yüzyıl oldukça etkili olmuş. İstanbul gezilecek yerler listesindeki en şatafatlı mekanlardan olan Topkapı Sarayı sınırsız bir zenginliği temsil ediyor. Ve görünce anlıyorsunuz ki ‘Allah sahibine bağışlasın’ denilen tüm zenginliklerin aslında sahibi yok, sadece ömrün bir yerinde ödünç verilip geri alınıyor.
Topkapı Sarayı Tarihi
İstanbul tarihi yarımada üzerindeki en asil tarihi yapılardan biri olan Topkapı Sarayı Osmanlı döneminde padişahların ikametiyken, Cumhuriyet ilan edildikten sonra dünyanın en büyük saray müzelerinden biri olmuş.
Sarayburnu’nda 700 bin metrekarelik bir alana inşa edilen yapı 1985 yılında UNESCO Dünya Mirasları Listesi’ne alınmış. Alınmasa da ayıp olurmuş çünkü 600 yıl hüküm süren Osmanlı İmparatorluğu’nun neredeyse 400 yılının şahidi olmuş. Sarayın Barok ve bizden esintiler taşıyan mimarisinde kimlerin emeği yok ki; bizim en sevdiğimiz ve bol bol rahmet okuduğumuz tarihi karakterlerden Mimar Sinan, Acem Ali, Sarkis Balyan ve nicesi…
Topkapı Sarayı’nın yapılış hikayesi Fatih Sultan Mehmet’in İstanbul’u fethetmesiyle başlıyor. Sultanın emriyle 1460 yılında başlayan inşaat 1478 yılında tamamlanıyor. Saray yüzyıllar boyunca Osmanlı padişahlarının anneleri, eşleri ve çocuklarıyla yaşadığı bir yuva; devletin yönetildiği bir ofis; Adab–ı muaşeretin öğretildiği bir eğitim merkezi gibi kullanılıyor. Ta ki 19. yüzyılın ortalarında hanedan Dolmabahçe Sarayı’na taşınana kadar.
Topkapı Sarayı depremler, yangınlar gördüğü gibi elbette ki büyük ihtiraslar ve taht oyunlarına da şahit oluyor. Böylesine büyük medeniyetler kurmuş ve güçlü liderler çıkarmış bir geçmişe rağmen, tarih okumayı pek sevmeyen bir toplum olduğumuz için hepsini dizilerden öğrenmişiz sonrasında…
Topkapı Sarayı Bölümleri
Topkapı Sarayı Harem ve 4 avludan oluşuyor.
Harem
Sarayın en ilgi çeken yeri Harem bölümü. Hatta sırf burayı görmek için gelenler de var. Biz ne zaman gitsek kapalıydı ama bu durum siz gittiğinizde sürüyorsa ‘ne tadilatmış böyle ki yıllar geçti bitemedi’ diye söylenmeye de hakkınız var. Restorasyon bitmiş olmasa da bazı bölümleri görebiliyorsunuz ama. Cariyelerin kaldığı salon, valide ve hünkar sofrası da ziyarete açık bu bölümler arasında.
Bab-ı Hümayun Kapısı ve Aya İrini
Topkapı Sarayı’nın 8 kapısı var. III. Ahmet Çeşmesi ve Soğukçeşme Sokağı ile kesişen Bab-ı Hümayun Kapısı ise Topkapı Sarayı’nın ana girişi ve ‘Hükümdarın kapısı’ anlamına geliyor. Girer girmez içinde Aya İrini’yi göreceğiniz avlu 4 avludan en büyük olanı ve yapı planında 1. avlu olarak konumlanıyor. Bu avluya o zamanlarda halkın girişinin serbest olduğu biliniyor. Şimdi de avluya ücretsiz giriyorsunuz fakat Ayasofya’nın kardeşi olarak bilinen Aya İrini’yi gezmek isterseniz 60 TL’lik bir giriş ücreti ödüyorsunuz. Burada Müzekart geçmiyor. Aya İrini 4. yüzyıldan kalma bir yapı ve tarihi boyunca camiye çevrilmemiş tek Bizans kilisesi. Bunun sebebi ise Topkapı Sarayı surlarının içinde kalması.
Babüsselam Kapısı
Babüsselam kapısı Topkapı sarayında bulunan üç büyük kapıdan 2. sidir.Babüsselam ‘orta kapı’ anlamına geliyor. Topkapı Sarayı Müzesi’ne giriş turnikeleri burada bulunuyor. Yani giriş ücretini bu kapıdan girerken ödüyorsunuz. Fatih Sultan Mehmet döneminde yapılan kapıya Kanuni zamanında iki kule eklenmiş. Bu kapı hem halkın hem de atlıların giremediği bir kapı. Girişinde Kelime-i Tevhid yazıyor ve törenlerin yapıldığı bir Alay Meydanı olduğu biliniyor. Kapıdan girildiğinde Divan-ı Hümayun yolu başlıyor ki, Osmanlılarda bu yoldan yürüyene ceylanların eşlik ettiği de söylenenler arasında. Hazine Odası, Adalet Kulesi, Adalet Kasrı ve mutfak (Mimar Sinan sarayın inşasından çok sonraki dönemlerde, II. Selim zamanında çıkan bir yangından sonra mutfak bölümünde restorasyon yapmış) da bu avluda bulunuyor.
Babüssaade Kapısı
‘Saadet kapısı’ anlamına gelen bu kapıdan 3. avluya geçiliyor. 3. avlu uzun zaman geçireceğiniz yerlerden çünkü içinde Hz. Muhammed (SAV)’dan izler göreceğiniz Kutsal Emanetler Dairesi Enderun, Ağalar Camii, III. Ahmet Kütüphanesi ve Has Oda gibi önemli bölümler var. Bu kapıdan sonrası padişahların mahremi sayılıyor. Tahta çıkma, düğün gibi törenler de eski dönemlerde bu kapının önünde yapılıyormuş. Harem bölümü II. avlu ile III. avlu arasında, avluların kesiştiği bir noktada bulunuyor.
Avlu
Has Oda’nın arkasında kalan bu avlu saray yapılırken planlanmamış, sonradan eklenmiş. Revan Köşkü, Mecidiye Köşkü (Sarkis Balyan eseri) , Bağdat Köşkü ve lale bahçeleriyle çevrili yazlık odalar da (sünnet odası) bu bölümde.
Topkapı Sarayı Nerede, Nasıl Gidilir?
İstanbul’la ilk defa gelecekseniz ya da tarihi yarımadayı ilk kez keşfedecekseniz Topkapı Sarayı komşusu olan Sultanahmet Camii, Ayasofya Müzesi ve Yerebatan Sarnıcı gibi İstanbul’un Fatih ilçesine bağlı.
Toplu taşıma araçlarından tramvaya binip Sultanahmet durağında indiğinizde kolayca ulaşım mümkün. Anadolu yakasından gelecekseniz Üsküdar’dan Marmaray’la Sirkeci’ye gelebilir, tramvaya Sirkeci istasyonundan binebilirsiniz. Yürümeyi tercih ederseniz yolun biraz yokuş içerdiğini baştan söyleyelim. Ama çok keyifli bir atmosfer yaratacağını da ardından ekleyelim. Bu rotada yürüme mesafesi ise ortalama 20-25 dakika.
Topkapı Sarayı’na kendi aracınızla gelecekseniz bölgenin trafik ve parkta sıkıntılı olduğunu bilerek gelin. Saray civarındaki park alanları Bab-ı Hümayun Kapısı yakınlarında.
Topkapı Sarayı Giriş Ücreti 2021
Pandemi nedeniyle şimdi gitseniz rahat rahat gezebilirsiniz diyemesek de Topkapı Sarayı’nın bölümlerine giriş ücretleri şöyle;
Topkapı Sarayı Giriş Ücreti 2023 : 100 TL,
Topkapı Sarayı’na Kimler Ücretsiz Girebiliyor?
- 18 yaş ve altı, 65 yaş ve üstü TC vatandaşları,
- Gaziler ve refakat eden anne, baba, çocuk, eşler,
- Engelli vatandaşlar ve ona eşlik eden bir refakatçisi,
- Erler ve erbaşlar
Topkapı Sarayı’nda Müzekart Geçiyor mu?
Müzekartla saraya ücretsiz girebiliyor, ana bölümler olan 4 avluyu da gezebiliyorsunuz. Fakat Aya İrini ve Harem Dairesi’ne girerken Müzekart geçmiyor. Buraları gezmek için ayrıyeten bir ücret ödemeniz gerekiyor ki;
Topkapı Sarayı Harem Dairesi giriş ücreti : 70 TL
Aya İrini Müze/kilisesi Giriş Ücreti : 60 TL
Topkapı Sarayı Ziyaret Saatleri : Pandemi koşullarındaki düzenlemelere bağlı olarak değişkenlik olmazsa Topkapı Sarayı’nı Salı hariç her gün 09:00 – 18:00 saatleri arasında gezebiliyorsunuz. Gezmek için en az yarım gününüzü ayırmanızı önerirken gişenin saat 17:00’de kapandığını da belirtmiş olalım.